مقدمه:

از جمله نصایح سلامتی در بیان امام علی (ع) که در این مقاله هم به آن اشاره  می شود “مبانی شش‌گانه سلامتی” است. در منابع طب سنتی و طب اسلامی، روایات و نصایح و دستورالعمل‌های کامل و دقیقی برای حفظ سلامتی و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها وجود دارد که تحت عنوان “مبانی شش‌گانه سلامتی” از آن یاد می‌شود.

یکی از اصول بسیار کلیدی حفظ سلامت، چگونگی خوردن و آشامیدن است. بیشترین دستورات هم در منابع دینی و هم در منابع طب سنتی برای آن ذکر شده است. احادیث صحیح‌ السند بسیاری از ائمه اطهار در حوزه طب و سلامتی به دست ما رسیده است.

این روایات در قالب کتب متعددی جمع‌آوری شده است. بسیاری از احادیث با وجود کوتاهی، بسیار پرمغز و و در صورت اجرا، موثر در حفظ سلامتی هستند. البته با پیشرفت هر چه بیشتر علوم، ابعاد جدیدتری از حکمت و صحت این احادیث برای بشر امروز روشن می‌شود.

رعایت این راهکارها کار هرکسی نیست در فرزند پروری 7 سبک مرگبار فرزندپروری والدین

نصایح به کمیل:

ای کمیل شکمت را از خوراک پر مکن. جایی هم در آن برای آب بگذار. میدانی هم به هوا بده. تا هنوز اشتها داری دست از خوراک بکش که اگر چنین کنی خوراک بر تو گوارا گردد. راستی تندرستی و سلامتی با کم خوری و آشامیدن است.

ای کمیل چون از خوردن دست کشیدی حمد خدا را بگو بر آنچه به تو روزی داده است. به آواز بلند حمدش کن تا دیگری هم با شنیدن حمد تو حمد خدا گوید و اجر تو بیشتر گردد. (تحف العقول صفحه 166).

ای کمیل نصایح سلامتی را به تو می گویم. گوش کن و عمل نما. اگر با کسی هم خوراک گشتی در سر خوراک شتاب و عجله مکن تا همراهت هم سیر شود و از غذا بهره‌مند گردد.

ای کمیل چون خواهی خوراک بخوری نام خدا را ببر و بسم الله الرحمن الرحیم بگو. زیرا با نام خدا دردی به تو زیان نرساند و در آن است درمان هر بدی. (تحف العقول صفحه 165).

ذکر نام خدا:  

ای کمیل: وقتی غذا می‌خوری نام خدا را ذکر کن. با اسم او هیچ مرضی زیان نمی‌رساند و در نام او شفای هر رنجی است. ای کمیل: وقتی غذایت را به پایان بردی خدا را بر آنچه روزی تو فرموده سپاس و ستایش بگو. در این کار صدای خویش را بلند کن تا (مردمان) غیر تو نیز حمد خدا کنند. به جهت آن اجر و پاداش تو بزرگ می شود.( نصایح صفحه391). 

ای کمیل: معده‌ات را از غذای سنگین پر مکن. در آن برای آب جایی و برای هوا هم راهی باقی بگذار. از طعام دست باز ندار جز آنکه هنوز اشتهای آنرا داشته باشی. اگر چنین کنی آن غذا بر تو گوارا خواهد بود. سلامتی بدن با کم خوری و کم آشامیدن است.( نصایح صفحه 392)

نصایح به امام حسن (ع): 

مولا علی (ع) به فرزندش امام حسن (ع) فرمود: می خواهی چهار عمل از نصایح سلامتی را به تو بیاموزم که از دکتر بی‌نیاز شوی؟ عرض کرد: آری.مولا علی (ع) فرمودند: تا وقتی که گرسنه نشدی اقدام به میل غذا مکن. وقتی اقدام کردید قبل از آنکه کامل سیر شوید دست از غذا بردارید.

غذا را با آرامش و خوب بجو تا هضم آن آسان شود. پیش از خوابیدن و به رختخواب رفتن به توالت برو و خود را تخلیه کن. چون این سفارشات را به کار ‌بندی از پزشک بی نیاز شوی.(آثار الصادقین جلد 2 صفحه 387) و (کتاب نصایح صفحه 185).

پسر این نصایح سلامتی را گوش کن و بدان عمل کن. چون سلامتی بهترین نعمت است و باید قدر آن را بدانید. بر سر سفره غذا نام خدا ببرید و طغیان نکنید و بدانید که نعمت و روزی خدا است می خورید.(غررالحكم حدیث1050) از پرخوری پرهیز کنید.

زیرا هرکه پرخوری کند دردهای درونی‌اش بسیار گردد و خواب های فاسد و پریشان بیند. موجب سنگدلی شخص و سبب کسالت و تنبلی در قرائت نماز می شود. (آثار الصادقین جلد 9 صفحه 970).

نصایح بهداشتی:

مولا علی (علیه السلام) می فرماید: هرکس بعد از عطسه بگوید: ( الحمدلله رب العالمین علی کل حال) درد گوش و دندان نبیند.(اصول کافی جلد 4 صفحه 475).

هرکه هوای زندگی جاوید دارد. (با این که امکان ندارد وگرنه منظور جاوید شدن و نمردن نیست) صبح زود غذا بخورد لباس سبک بپوشد و با زنان کمتر بیامیزد. یعنی اگر این کار‌ها را که مولا علی (ع) فرموده‌اند انجام دهیم سلامتی و طول عمر بدنمان را تضمین کردیم (نصایح باب سوم پندهای سه‌گانه امام علی (ع))

در مورد شستشوی دست می فرماید: شستشوی دست پیش از غذا و بعد از آن سبب فزونی روزی است. (چون با دست پاک انسان مریض نمی‌شود. کوتاهی ناخنها مانع بزرگترین دردها مثل خوره و جزام است. استفاده از ماده موبر سبب پاکی بدن و قوام و استواری تن است. کوتاهی موی زیر بغل بوی بد بدن را ببرد. جسم را پاک کند. این کار سنت پیامبر است. (تحف العقول صفحه 95).

دختران بخوانند مقاله 12 مورد از خطاهای مهم دختران در ازدواج 

نصایح سلامتی:

امیرالمومنین(ع) می فرماید: خوردن سیب سبب پاکی معده می شود. خوردن میوه بِه دل ناتوان را توانا کند. دل را روشنائی دهد. ترسو را شجاع کند. اگر زن باردار در دوران بارداریش بِه تناول کند فرزندش نیکو صورت و زیبارو شود. (تحف العقول صفحه 95). تناول ناشتا بیست و یک عدد کشمش سرخ در هر بامداد مرض سوء هاضمه معده و دفع سخت دفع غذا در معده را تسریع و شفابخش است. (تحف العقول صفحه 96).

هرگاه خواستید ادرار کنید آن را با عجله و فشار بر بدن انجام ندهید که برای بدن مضر است و چون مدفوع نمودید محل مقعد را با آب سرد بشویید که بیماری بواسیر را از شما دور می سازد. (تحف العقول صفحه 97).

در حمام و شستشوی بدن از چرک و چربی کوتاهی نکنید. زیرا خداوند از بنده چرکین که همنشین او از بوی بد بدن او در اذیت باشد نفرت دارد.(همان منبع صفحه 105). از نزدیکی به سگها برکنار باشید. هرکه به جامه‌اش بدن و موی سگ برخورد کند باید آن را با آب بشوید. (تحف العقول صفحه 111).

بهداشت تن:

ای حسن نصایح سلامتی را به تو می گویم. گوش بسپار و عمل نما. انجام حجامت تن را سالم و خرد را محکم کند و سنت رسول خدا (ص) است. کوتاه کردن سبیل هم از بهداشت است هم باعث زیبائی صورت و سنت رسول خدا (ص) است. مسواک رضای خدای متعال است. پاک‌کننده دهان است.

مزمزه کردن یعنی سه بار آب را در دهان چرخاندن و خالی کردن و استنشاق سه بار آب در بینی قبل از وضو دهان و بینی را پاک می کند. استفاده از انفیه سر را سالم و درمان تن و همه دردهای سر است. (تحف العقول صفحه 95).

امام علی (ع): کسی از شما در حالت ایستاده آب نخورد که موجب دردی می شود که درمان ندارد. (تحف العقول صفحه 97). هرکه چشمش درد کند دستانش را بر چشمانش گذارد و آیه الکرسی را بخواند.

قلباً هم معتقد باشد که با این کار درمان می شود به راستی درمان می شود. انشاء الله. (تحف العقول صفحه 100). پسرم حسن جان نصایح سلامتی پدرت را گوش کن. اگر می خواهید سلامت باشید از حسادت دوری کنید. (نهج البلاغه حکمت 256).

مقاله 7 راهکار اساسی بهبود رابطه عاطفی برای زوج های جوان مفید است.

تقویت حافظه کودکان:

کودکانتان را از چرک و چربی بشویید که شیطان چرک و چربی را بو کند و هرجا که یابد وارد شود و سبب ترس کودکانتان در بستر خواب شود و دو فرشته نویسنده هم از کثیفی بدن در آزارند. گلابی قلب را جلاء دهد. دردهایش را به اذن خدا آرام کند. (همان منبع صفحه 117). انار را با دانه‌اش بخورید و مغز دانه را بجوید که معده را طباخی و شستشو کند و دل را زنده کند و وسوسه شیطان را ببرد.(همان صفحه 120). 

مهمترین نصایح سلامتی حضرت علی (ع) در مورد عقل و افزایش حافظه این است که فرمودند: سه چیز حافظه را قوی و بلغم را برطرف نماید. مسواک، روزه و تلاوت قرآن. (کتاب نصایح باب سوم پندهای سه‌گانه مولا علی (ع))

نصایح مفید:

مولا علی (ع) می فرماید: دو چیزی که قدر و قیمتشان را نمی‌دانید مگر آنکه آن دو را از دست دهید. یکی جوانی و دیگری سلامتی و تندرستی و عافیت است. آنکس که محبت انواع مختلف غذاها را در دل می‌نشاند، میوه‌های گوناگون بیماریها را از آن می‌چیند. ( الحدیث جلد 1 صفحه 329)

همچنین می فرمایند: کسی که در تناول غذا پاکیزگی را مراعات ‌می کند، غذا را به خوبی می‌جود. با داشتن اشتها از طعام دست می‌کشد. و تخلیه روده را به تعویق نمی‌اندازد. شایسته است همیشه سالم باشد و جز به مرض موت دچار بیماری دیگری نشود.(الحدیث جلد 1 صفحه 330).

با بنفشه انفیه بسازید و حجامت را از دست ندهید. برای زن آبستن دوا و غذایی بهتر از خرمای تازه نیست. خدای متعال به مریم فرمود: درخت خرما را به جانب خود تکان ده خرمای تازه برایت فرو ریزد. بخور و بنوش و چشم روشن دار.(نصایح باب چهارصد از صفحه 373 تا 404)

پرخوری و کم خوری:

در نصایح سلامتی برای پر خوری در بیان امام علی (ع) آمده است: پرخوری و پرخوابی باعث فساد و تباهی مزاج و مایه جلب عوارض زیان بار است.(الحدیث جلد 1 صفحه 330-329). کمتر غذا خوردن مانع بسیاری از بیماریهای جسم است.(الحدیث جلد 2 صفحه240)

خوراکتان را با کمی نمک آغاز کنید و با نمک پایان دهید. اگر مردم خاصیت نمک را می‌دانستند آن را بر پاد زهر ترجیح می دادند. هرکه غذایش را با نمک آغاز کند خداوند هفتاد درد را از او دور سازد که جز خدا کسی آن‌ها را نداند. (تحف العقول صفحه 108)

اگر در بیان احساسات خود ناتوان هستید حتما مقاله 4 شیوه مهم بیان احساسات را مطالعه کنید.

فرازی دبیر آموزش و پرورش

برتراندیش

بازدیدها: 287