تاریخچه ای کهن

چهارشنبه سوری یکی از جشن‌های مهم و سنتی ایرانیان است. این جشن با استقبال ویژه‌ای در میان مردم ایران همراه است و هر ساله در آخرین چهارشنبه سال در اسفند ماه (۱۴ مارس) برگزار می‌شود.

در این مقاله به بررسی تاریخچه، علت برگزاری و آیین‌های چهارشنبه سوری می پردازیم. به گفته تاریخ‌نگاران، این جشن بیش از ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد در ایران به مناسبت پایان زمستان و شروع بهار برگزار می‌شد.

در سراسر کشور و به‌ ویژه در شهرهای اصفهان، کرمانشاه، خراسان و لرستان، مردم جشنهای پرشوری به همراه پخت غذاهای سنتی و موسیقی برگزار می کردند.

در آن زمان، مردم ایران برای جشن چهارشنبه سوری از روی آتش می جستند و با رقص و پایکوبی و پذیرایی از دوستان و خانواده خود به استقبال بهار طبیعت می رفتند.

علت برگزاری جشن

ریشه‌های چهارشنبه سوری به قدیمی‌ترین رسوم ایرانیان و دوران باستان بازمی‌گردد. این رسم در زمان پیش از اسلام، با نام “نوروز آبگینه” شناخته می‌شد.

در ابتدا برای جشن آغاز بهار و تحویل سال به کار می‌رفت. با گذر زمان، این رسم به یک جشن خانوادگی تبدیل شد.

به گفته تاریخ‌نگاران، مردم ایران قدیم باور داشتند که در آخرین روزهای زمستان، یک شیطان زشت به نام «سور» در جنگل زندانی است. در آغاز بهار، باید او را آزاد کنند تا فصل بهار شروع شود.

این جشن با هدف تجدید حیات طبیعت، پایان زمستان سخت و آغاز فصل بهار و نوید آغاز عملیات کشاورزی برگزار می‌شد. همچنین، به گفته برخی محققان، چهارشنبه سوری ارتباطی هم با جشن نوروز دارد.

در قدیم به عنوان بخشی از آیین این جشن، از غذاهای سنتی ایرانی مانند سبزی‌پلو، سمنو، کوکو سبزی، آجیل و نان حلوایی استفاده می کردند.

دخالت حکومت

رسم کنونی برگزاری چهارشنبه سوری در ایران از دوره قاجاریه آغاز شده است. در دوره قاجار،این جشن به عنوان جشن حکومتی و در محدوده خانواده سلطنتی برگزار می‌شد. برای آن نام های مختلفی همچون “جشن بهار” و “نوروز بهاری”  نیز وجود داشت.

با وجود اینکه چهارشنبه سوری از دوره قاجاریه رواج پیدا کرد اما در دوره پهلوی، رضاشاه که به شدت در روند فرهنگی کشور دخالت می کرد این جشن را به صورت رسمی در تقویم کشور قرار داد.

به دلیل حضور سیستمی رضاشاه و مقاومت مردم در برابر این حضور، چهارشنبه سوری به نمادی برای اعتراض مردم با حکمت پهلوی در آمد.

مردم جشن را از یک فضای خانوادگی خارج و به یک اجتماع عمومی تبدیل کردند تا در فضای باز اعتراض خود را بیان کنند.

این رسم پس از انقلاب اسلامی نیز ادامه یافت و امروزه به آنرا عنوان یکی از پرطرفدارترین رویدادهای اجتماعی در ایران می شناسند.

اهمیت این جشن

اصلی‌ترین دلیل مرتبط با این جشن، آن است که در آن مردم با همدیگر یکپارچه می‌شوند و با مشارکت عمومی، احساس همبستگی و اتحاد بیشتری با هم دارند.

در این رویداد فرهنگی، خانواده‌ها با هم جمع می‌شوند و در معابر عمومی و خیابان‌ها با شادی و خنده مراسم چهارشنبه سوری را جشن می‌گیرند. این جشن برای مردم ایران به دلیل ریشه‌های دینی و فرهنگی‌اش اهمیت دارد.

ملاقه زنی در چهارشنبه سوری

جشن چهارشنبه سوری یکی از جشنهای محبوب و پرطرفدار در ایران است که با شادی عمومی همراه است و از آنجایی که چهارشنبه سوری به عنوان یکی از رسوم قدیمی ایرانی است، به صورت رسمی در لیست میراث جهانی یونسکو قرار دارد.

چهارشنبه سوری به عنوان یکی از مهمترین و پرطرفدارترین جشن های مردمی و فرهنگی ایرانیان شناخت می شود. یکی از بهترین سرگرمی های چهارشنبه سوری مراسم ملاقه زنی بود.

به این طریق که معمولا نوجوانان پسر چادر یا ملافه ای بر سر خود می کشیدند به طوری که فقط چشمانشان قابل دیدن بود. سپس با کیسه و ملاقه ای بزرگ به در خانه اهالی محل می رفتند.

آنها با همان ملاقه درب خانه را می زدند و از صاحب خانه خیرات آخر سال خود را تقاضا می کردند. صاحب خانه هم با تناسب وضعیت خود از انواع مایحتاج زندگی مثل حبوبات، غلات، آرد و نان و مواد غذایی دیگر در ملاقه فرد می ریخت و او را بدرقه می کرد.

در بعضی موارد هم شیطنت فرزندان صاحب خانه گل می کرد و با پارچ آبی سرد ملاقه زن را بدرقه می کردند. همین امر باعث شادی و خنده همه می شد.

برای دیدن محصولات آموزشی برتراندیش کلیک کنید.

چهارشنبه سوری یا چهارشنبه سوزی

آتش بازی در چهارشنبه آخر سال از دیرباز مورد علاقه مردم ایران بوده است. امروزه ضمن فراموشی نحوه انجام جشن چهارشنبه سوری، در ایام برگزاری آن از انواع ترقه بازی برای برگزاری جشن استفاده می کنند.

یکی از خطراتی که همیشه مردم و مسئولین را در هنگام برگزاری این جشن نگران می‌کند، خطرات آتش سوزی و ترقه بازی است. با این حال، باید توجه داشت که استفاده نادرست از آتش و ترقه می‌تواند جان و اموال بسیاری را به خطر اندازد.

متاسفانه استفاده از سرگرمی مدرن مثل ترقه خطر آسیب های جسمی و سوختگی شدید و گاهی فوت را به همراه دارد. در صورت استفاده نادرست از آتش و ترقه، شانس سوختگی و آسیب به چشم و سایر قسمت‌های بدن بسیار زیاد است.

استفاده نادرست از این وسایل می‌تواند باعث آسیب به سلامتی فرد شود. به عنوان مثال، بازی با آتش و ترقه می‌تواند منجر به ایجاد حریق در مناطق شهری شود.

بازی با ترقه خطر عمده‌ای برای ساکنان مالکان این مناطق به همراه دارد. این حوادث می‌تواند خسارات بسیار جدی به اموال، زندگی و سلامتی مردم ببخشند.

برگرفته از هوش مصنوعی: برتراندیش

بازدیدها: 58